Anksiyete
Anksiyete nedir?
Kötü bir ÅŸey olacak hissi, kaygı ve endiÅŸe durumudur. Sıkıntı, kaygı, bunaltı, darlanma, heyecan gibi kelimelerle anlatılabilir. Herkes zaman zaman anksiyete hisseder. KiÅŸinin tehlike karşısında uyanık kalarak gereken önlemleri almasına yarayan hayatta kalmaya yönelik bir duygudur.
Ä°ÅŸ yerinde bir sorunla karşılaÅŸtığınızda, sınava girmeden veya önemli bir karar vermeden önce endiÅŸeli hissedebilirsiniz. Bir sınavdan önce biraz endiÅŸeliysek, daha iyi performans göstermemizi saÄŸlayabilir ya da tehlikeli bir durumdan kaçmamıza yardımcı olabilir. Ancak, fazla endiÅŸe hali net düÅŸünmemizi engeller.
Anksiyete BozukluÄŸu Nedir?
Anksiyete bozuklukları günlük yaÅŸam endiÅŸelerinden daha fazlasıdır. Anksiyete bozukluÄŸu olan bir kiÅŸi için kaygı yaÅŸanan durumla orantısızdır ve çalışma performansını etkiler.
​
Anksiyete BozukluÄŸunun Belirtileri Nelerdir?
​
Anksiyete bozukluÄŸu olan insanlar çok güçlü endiÅŸe, huzursuzluk, sıkıntı veya korku hisseder. Kendilerini endiÅŸelendiren ÅŸeylerden, insanlardan, olaylardan veya yerlerden kaçınmaya çalışırlar.
Kaygıya eşlik eden bedensel belirtiler olabilir:
​
-
göÄŸüste sıkışma hissi,
-
kalp çarpıntısı,
-
terleme,
-
titreme,
-
baş ağrısı, sersemlik hissi
-
kas ağrıları
-
bulantı,
-
hazımsızlık,
Kaygı düzeyi ne kadar yüksekse düÅŸünen beynin verimliliÄŸi de o kadar azalır. Ä°yi düÅŸünme, esnek ve yaratıcı biçimde tepki verme, dikkati istenilen yere yoÄŸunlaÅŸtırma ve planlama yetenekleri kısıtlanır. Anksiyetesi olan kiÅŸilerde genellikle depresyon belirtileri de vardır.
Toplumun %25'i hayatının bir döneminde herhangi bir Anksiyete BozukluÄŸu yaÅŸamaktadır. Anksiyete bozuklukları; basit fobilerden, Panik Bozukluk ya da Obsesif Kompulsif Bozukluk gibi kronikleÅŸen ve hayat kalitesini bozan hastalıklara kadar deÄŸiÅŸen geniÅŸ bir hastalık grubudur. Anksiyete bozukluÄŸunun tipine, ÅŸiddetine, kiÅŸinin hayatını etkileme derecesine göre kaygı giderici ilaçlar ve psikoterapi kullanılarak tedavi edilir.
Ne Zaman Psikiyatriste Gitmeli?
Gergin veya endişeli hissetmek işlerinizi veya yapmak istediğiniz şeyleri yapmanızı engelliyor ve bedensel belirtilere sebep oluyorsa bir psikiyatristten yardım almalısınız demektir.
Anksiyete bozuklukları genellikle kendiliğinden kaybolmaz. Ancak etkili tedaviler mevcuttur.
DoÄŸru tanı ve tedavi ile anksiyete bozukluÄŸu olan çoÄŸu insan iyileÅŸir.
Anksiyete Bozukluklarının Ä°laçla Tedavisi
Anksiyete Bozukluklarında ideal tedavi ilaç ve psikoterapinin birarada kullanılmasıdır. KiÅŸinin biyolojik özellikleri, eÅŸlik eden fiziksel hastalıklar, kiÅŸilik özellikleri ve sosyal desteÄŸi gözönünde bulundurularak en uygun tedavi seçeneÄŸine karar verilir.
​
​İlaç, anksiyete bozukluklarında semptomları hafifletmeye yardımcı olur. Kaygı ile mücadelede kullanılan en yaygın ilaçlar kaygı giderici (sakinleÅŸtirici) ilaçlar, antidepresanlar ve beta-blokerlerdir.
Kaygı giderici - sakinleÅŸtirici ilaçlar
Anksiyete, panik atak veya aşırı korku ve endişe belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilir.
En yaygın kullanılanları benzodiazepinlerdir. Benzodiazepinlerin hem avantajları hem de dezavantajları vardır. Kaygıyı hafifletmede antidepresan ilaçlardan daha hızlı etki gösterirler. Dezavantajları, uzun süre kullanmaları durumunda insanlar daha yüksek dozlara ihtiyaç duyarlar ve bağımlılık geliÅŸebilir.
Antidepresanlar
Kaygı bozukluklarında uzun süreli kullanım için antidepresanlar tercih edilir. Beyninizin stresi kontrol eden belirli kimyasalları kullanma ÅŸeklini düzenler. Belirtilerinizi iyileÅŸtiren ve yönetilebilir yan etkileri olan ilacı bulmadan önce birkaç farklı antidepresan ilacı denemeniz gerekebilir. Antidepresanların kaygı giderici etkisi daha geç ortaya çıkar. Antidepresan almaya baÅŸlarsanız, psikiyatrist yardımı olmadan bunları almayı bırakmayın. Psikiyatristinizle beraber ilaç bırakma zamanının geldiÄŸine karar verdiÄŸinizde, doktor dozunuzu yavaÅŸ ve güvenli bir ÅŸekilde azaltmanıza yardımcı olacaktır.
Beta-blokerler
Beta-blokerler genellikle yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılsa da, hızlı kalp atışı, titreme, titreme ve kızarma gibi anksiyetenin fiziksel semptomlarını hafifletmek için de kullanılabilirler. Bu ilaçlar, kısa bir süre alındığında, insanların fiziksel semptomları kontrol altında tutmasına yardımcı olabilir. Öngörülebilir performans kaygıları için önleyici olarak da kullanılabilirler.
Psikiyatristinizle şunları da konuşmalısınız:
-
Ä°laçlar ne zaman etki gösterecek ve hangi belirtiler ne kadar sürecek
-
Ä°laçların nasıl yan etkileri olacak
-
Kullandığınız diÄŸer ilaçlar, vitaminler ve takviyeler ve bunların tedavinizi nasıl etkileyebileceÄŸi (Kafein, reçetesiz satılan bazı ilaçlar, alkol, uyuÅŸturucu maddeler ve bazı bitkisel takviyeler, anksiyete bozukluklarının semptomlarını ÅŸiddetlendirebilir veya reçeteli ilaçlarla etkileÅŸime girebilir.)
-
Tedavi süreci nasıl ilerleyecek