top of page

 

 
Obsesyonlar (takıntılar), istenmeden gelen ve belirgin kaygıya sebep olan yineleyici düşünce, dürtü ya da hayallerdir. Takıntı, toplumda sanılanın aksine kişinin kendi düşünceleri ya da gerçek yaşam sorunları hakkında duyulan aşırı üzüntüler değildir. Kişi bunları mantıkdışı olarak değerlendirir, baskılamaya ya da kompulsiyonlar (zorlantılar) ile etkisizleştirmeye çalışır.
 
Kompulsiyon (zorlantı), kişinin obsesyona (takıntı) tepki olarak yapmaktan kendini alıkoyamadığı yineleyici davranışlardır.
 
obsesif kompulsif bozukluk izmirde psikiyatrist

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Sık görülen takıntılar:

  • Bulaşma ve Temizlik takıntıları: Bedenine ya da kıyafetlerine mikrop, toz, vücut sıvıları gibi kirlerin bulaşacağı düşüncesi en sık görülen takıntıdır, bu düşüncenin verdiği sıkıntıyı azaltmak için sık sık el yıkama, kıyafet değiştirme, kamusal alanda ortak kullanılan eşyalara dokunmama gibi zorlantılar gelişebilir. 

  • Emin olamama - kontrol etme: Bu takıntıyı çok çeşitli şekilde görebiliyoruz. En bilinen şekilde kapıyı kapattığından, elektrikli aletlerin prizden çektiğinden, arabayı kilitlediğinden emin olamayan kişi aşırı şekilde kontrol etme zorlantıları ile kendini rahatlatmaya çalışır. Sık sık kontrol etme isteği doldurulan resmi evraklarda ya da bir seyahat çantası hazırlarken de ortaya çıkabilir. Bazı kişiler ise duyduklarından emin olamayarak tekrar tekrar sorabilirler.

  • Simetri ve Düzen: Kişi eşyaları alışkın olduğu şekilde düzenlemek için günlük işlerini aksatacak kadar mesai harcayabilir. 

  • Başkasına ya da kendine zarar verebileceği takıntısı, bu nedenle kişiler genellikle zihinlerinde canlandırdıkları senaryoya göre önlemler alırlar. Balkondan kendini atabileceği ihtimalinden korkan bir kişi balkona çıkmaz. Çocuklarına zarar vermekten korkuyorsa onlardan uzak durmayı yeğler.

  • Büyüsel düşünceler ve ritüeller: Özellikle çocukların obsesyonlarında görülür. Mantıklı bir anlamı olmasa bile yaptığı bir hareketin neticesinde (örneğin kapıdan sol ayakla çıkmak ya da masaya dirseğini dayamak gibi) kendine ya da sevdiği birine zarar geleceğini düşünebilir. Tehlikeli davranışları nötrlemek için ritüeller başlar.

  • Cinsel takıntılar, cinsel eylemle ilgili rahatsız edici zihinsel görüntüler ya da düşüncelerdir. Başkalarının genital organlarına bakıyor olduğunun düşünüleceği korkusu, kadınlarda cinsel ilişki olmadığı halde gebe kalma ya da kızlık zarının bozulduğu düşüncesi, eşcinsel olmadığı halde öyle sanılacağı endişesi cinsel obsesyonlara örnektir.

 

  • Dini vesveseler genellikle aklından günah düşüncelerin geçmesi, abdestin ya da namazın bozulması şeklinde olur. Bu vesveselere kapılan kişiler sık sık abdest tazelemek gibi telafi edici yollara başvururlar.

 

  • Bazen zorlantılar zihinsel eylemler şeklinde olur; içinden bazı kelimeleri tekrarlamak ya da bir şeyleri saymak gibi.

 

Obsesif Kompulsif Bozuklukta kişi, zorlantı davranışlarının endişe ettiği durumdan korumadığını, mantıkdışı olduğunu kabul etse bile bunları yapmaktan kendini alıkoyamaz. Obsesyon ve kompulsiyonlar günlük yaşamının önemli bir bölümünü kaplamış ve işlevselliğini bozmuştur. Titiz ve düzenli olan ya da güvenlik endişesiyle kapıları sık kontrol eden ya da ritüelleri olan her insan OKB değildir. Bazı insanlar sadece kişilik özelliklerinden dolayı titiz ve düzenli olabilirler. 

Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi

Obsesif kompulsif bozukluk tedavi edilmediğinde sıklıkla kronikleşebilir. Obsesyonu olan kişi için bu durum çoğunlukla mantık dışı, utanılacak bir konu olarak görüldüğü için tedaviye başvurmadan önce kaygı yaratan durumdan kaçınarak baş etmeye çalışır. Kaçınmak obsesyonların artmasına ve kişinin işlevselliğinin azalmasına neden olur. Tedavide genellikle ilaç ve psikoterapi beraber kullanılır. Kaygıya yol açan obsesif düşünceler ile işlevsel baş etme yolları geliştirebilmek, kompulsiyonlar ve kaçınma davranışlarını azaltmak için  psikoterapi etkili olmaktadır. 

Obsesif kompulsif bozukluk
bottom of page